Kleine bolletjes in de eik als spiegels van leven en transformatie
Heb je ze al eens gezien?
Die mysterieuze bolletjes aan een eikenblad…
Ik wist dat het galappels waren en dat er iets in groeide, maar had er verder niet zo bij stil gestaan.
Wel werd ik er heel nieuwsgierig naar en ben ik “erin” gedoken. Zo mooi om steeds weer verrast te worden door de natuur.
Soms glad en groen als een appeltje, soms bruin en bobbelig als een oude knikker.
Het zijn geen vruchten, maar galappels – kleine natuurwondertjes die ontstaan door de aanwezigheid van een piepklein insect: de galwesp.
Geen ‘wesp’ zoals wij kennen
Hoewel ze galwespen heten, lijken deze insecten helemaal niet op de wespen die wij kennen.
Ze zijn piepklein (vaak maar 2-4 mm). Meestal donkerbruin of zwart. Totaal geen geel-zwarte strepen.
Ze leven solitair. En hebben geen angel waarmee ze mensen kunnen bezeren. Ze doen ons niets. Ze zoemen niet om ons heen. Ze zoeken enkel de eik op als plek voor hun levenscyclus.
Het geheim van de gal
Ondanks dat de galwesp slechts enkele millimeters groot is, heeft zij de kracht om een eik te bewegen tot iets bijzonders.
Wanneer zij haar eitje legt in een blad, reageert de boom met het vormen van een gal: een ronde omhulling vol voedingsstoffen. Binnenin groeit de larve veilig op, beschermd tegen de buitenwereld.
Zo voorkomt de eik dat de larven zich verder door het blad verspreiden en meer schade aanrichten – alles blijft ingekapseld in één kleine kamer.
Wanneer de larve volwassen wordt, knaagt ze een klein rond gaatje en vliegt uit – de gal blijft achter als leeg huisje, een stille getuige van een voltooide cyclus.
Een mini-universum vol leven
Wie beter kijkt, ontdekt dat een gal meer is dan alleen een huisje voor één wesp.
Andere insecten wonen erin mee, sluipwespen leggen er hun eitjes in, vogels pikken de larven eruit. Een gal vormt zo een klein universum vol leven, een knooppunt in het grote web van de natuur.
Zo herken je ze
Vorm: rond (1–3 cm), eerst glad en groen, later roodachtig, daarna bruin en vaak bobbelig.
Plaats: meestal aan de onderkant van eikenbladeren, soms ook aan bladstelen of jonge twijgen.
Levensstadium:
Als ze jong zijn zijn ze nog fris groen en lijken op kleine ronde appeltjes.
Als ze rijp zijn, zijn ze roodbruin met vlekjes en als ze oud zijn, zijn ze hard en kurkachtig en hebben vaak een rond gaatje waar de galwesp de galappel verlaten heeft.
Gebruik van galappels
Uit galappels werd eeuwenlang inkt gemaakt.
De diepzwarte inkt waarmee middeleeuwse monniken hun manuscripten schreven, en waarmee vele verdragen in Europa zijn ondertekend.
In de kruidengeneeskunde gebruikten mensen ze vanwege hun samentrekkende werking bij wondverzorging, keelklachten of diarree.
Ze dienden als bron voor verf en bij het looien van leer.
Je kunt zelf ook natuurinkt maken van de galappels. Bruine inkt van de galappels en als je daar ijzersulfaat aan toevoegt wordt het zwarte inkt.
Recept natuurinkt
Het recept hiervoor is:
- 20–30 g galappels (liefst oude gallen waarin de larven al uitgevlogen zijn).
- 200 ml water.
- Stamp de gallen fijn en kook ze 30–60 minuten zachtjes.
- Zeef het mengsel: dit is je bruine basisverf.
Voor zwarte inkt:
- Voeg aan 100 ml van dit extract 1 theelepel ijzersulfaat toe → de kleur slaat direct om naar diepzwart.
- Eventueel kun je 2 gram Arabisch gompoeder toevoegen om de vloeistof stroperiger te maken en geschikt voor pen of kwast.
Let op: ijzersulfaat kan vlekken veroorzaken. Werk klein, bescherm je werkplek en was je handen goed na afloop.
N.B.: Voor inkt werden vroeger vooral verse galappels geoogst – en dat betekende vaak dat de larven van de galwesp daarin omkwamen. Voor de mens telde toen de grondstof, niet het insectenleven.
Het is echter ook mogelijk om te wachten tot de cyclus van de galwesp is voltooid en de inkt te maken van de oude bruine galappels, waar de jonge wespen al uitgevlogen zijn.
De les van de galwesp
Op het eerste gezicht lijkt de galwesp slechts bezig met overleven.
Maar vanuit een ander perspectief schept zij samen met de eik een ruimte die talloze andere wezens voedt. Haar aanwezigheid leert, dat zelfs het kleinste schepsel een onmisbare schakel is in het geheel.
Misschien is dat ook de uitnodiging van de galwesp: te vertrouwen dat ook onze aanwezigheid, hoe klein of onzichtbaar soms ook, bijdraagt aan het grotere patroon van leven en harmonie.
En wie weet… misschien kijk je bij je volgende wandeling met andere ogen naar de eik – en ontdek je de kleine universa die daar verscholen liggen.
Aanmelden voor de nieuwe Online Jaarcursus Natuurlijk Leven is weer mogelijk!
Je kunt je weer aanmelden voor de online jaarcursus Natuurlijk Leven
Een jaar lang natuurlijk leven in praktijk – met iedere week een nieuwe les:
- 50 lessen in totaal, het hele jaar rond
- 400 minuten aan videomateriaal
- 30 wilde kruiden/planten die ik behandel
- ruim 60 nieuwe recepten om zelf aan de slag te gaan
- en een grote diversiteit van thema’s om zelfvoorzienend te leven.
- online – dus wanneer het jou uitkomt en op jouw tempo
Nu met een super leuke korting!
Kijk hier voor meer informatie, wat anderen er van zeggen en om je aan te melden.
Wil je meer lezen over deze gratis cursus, kijk hier.
