Nee hè, naaktslakken!
Een van de ergste problemen als je een moestuin hebt.
Heb je met veel liefde en geduld je groenteplantjes opgekweekt en uitgeplant.
Kom je enkele dagen later terug en ontdek je tot je schrik…. Dat alle plantjes zijn aangevreten. Of zelfs totaal verdwenen.
Daar zit je echt niet op te wachten.
Wat kun je er aan doen?
Dat is een typische vraag die direct op komt.
Want je wilt natuurlijk je groentjes beschermen.
Dus weg met die naaktslakken!
Ik zal je er verschillende tips en mogelijkheden voor geven.
Maar eerst wil ik je graag even meenemen in wat “slakkenpraat” om je iets van achtergrond te geven voordat je direct maatregelen treft.
Slakkenpraat
Zoals ieder levend wezen heeft ook de naaktslak een functie in het natuurlijke systeem.
Naaktslakken zijn namelijk ontzettend goede opruimers.
Hij kan dode, stervende en zwakke planten als een echte opruim-expert omzetten tot klein organisch materiaal.
Super goede opruimers
Denk maar eens aan je koolplanten, wanneer je deze hebt laten staan in de winter en enkele zijn afgestorven, dan blijft er een vrij stevig dikke dode stengel over.
Deze stengel zullen de slakken in het voorjaar als eerste oppeuzelen totdat er niets meer van over blijft.
En naaktslakken hebben – net als andere (plaag)insecten – feilloos door welke planten zwak zijn.
Daar gaan ze dan als eerste op af. Zieke zwakke plantjes verwijderen uit het eco-systeem en omzetten tot compost, zodat het groter geheel daar weer sterker van wordt.
Hoe meer je (moes)tuin in balans is, hoe sterker je planten zijn, hoe minder slakken je zult aantreffen. Dus in feite werken slakken eraan mee (soms massaal) dat je tuin naar balans gaat.
Maar ja, moeten je jonge groenteplantjes daar dan de dupe van zijn?
Leer ze kennen
In het voorjaar (april) gaan de slakken op zoek naar een partner.
Ze zijn niet kieskeurig omdat ze tweeslachtig zijn. Dus de eerste slak die ze tegenkomen is een goede potentiële partner.
De twee naaktslakken paren en elke slak legt ca. 300 eitjes en deze komen na 3 weken uit.
Deze jonge slakjes gaan op zoek naar voedsel.
Na 2 maanden kunnen deze slakjes zich al voortplanten. Zo hebben ze de mogelijkheid om in relatief korte tijd uit te groeien tot een enorme populatie.
Wil je dus alert kunnen ingrijpen, houd dan in het voorjaar goed je tuin in de gaten.
De favoriete maaltijd van naaktslakken
Naaktslakken hebben enkele favoriete menu’s.
Ze zijn vooral dol op groene sla, jonge boonplantjes en koolplanten. Dus naast de zieke, stervende of dode planten die ze omzetten, kunnen ze deze gewassen echt niet laten staan.
Verder vinden slakken hosta’s erg lekker en ik heb gemerkt dat ze afrikaantjes ook heerlijk vinden.
Overrijpe vruchten worden ook als een delicatesse beschouwd, zoals gevallen tomaten, peren, appels, meloen.
Je hebt geen slakkenprobleem
Dus slakken hebben wel degelijk een functie in het natuurlijk systeem.
Alleen in onze aangelegde tuinen zijn vaak niet de natuurlijke vijanden van de slak meer aanwezig. Zoals gevogelte, eenden, padden, kikkers, etc.
Bill Mollison (grondlegger van de permacultuur) zegt: “je hebt geen slakkenprobleem, maar een tekort aan eenden”.
Want eenden – en in het bijzonder de zogenaamde Indian Runner Ducks – eten niets liever dan naaktslakken.
En kippen zijn dol op jonge slakjes. Dus als je de ruimte hebt, kunnen kippen en eenden je grote vriend zijn in het in de hand houden van een slakkenplaag.
Oké.
Genoeg slakkenpraat.
Want hoe vang je ze nu?
Ook als je geen horde eenden en kippen kan inzetten als hulptroepen.
Slakken vangen
Er zijn verschillende manieren om slakken te vangen.
Er zijn speciale slakkenkorrels te koop. Ik ben hier geen voorstander van. Je vergiftigt daarmee de slakken, die een pijnlijke dood sterven. Maar je vernietigt met deze korrels ook een groot deel van de kleine waardevolle diertjes die je juist zo graag in je grond wil hebben.
Ook kun je “vallen” zetten om slakken te vangen. Zo is er een “bierval”, een bakje met bier waar de slak op af komt en dan in verdrinkt. Persoonlijk vind ik dit niet zo’n fijne methode, maar hij werkt wel.
Daarnaast zijn er allerlei ideeën om slakken te weren.
Zoals koperdraad aanbrengen rond bakken, kanaaltjes maken van gestampte eierschalen of schelpenzand, koffieprut gebruiken als grens, etc.
Ik heb deze ideeën zelf toegepast en moet eerlijk zeggen dat het voor mij niet werkte.
Zelf probeer ik het op een andere manier in de hand te houden.
Hieronder dan ook mijn 5 tips om slakken op een natuurlijke wijze te weren.
5 Tips om slakken op natuurlijke wijze te weren
Tip 1: Trek de natuurlijke vijanden aan
Trek dieren aan in je tuin, die de slakken op hun menu hebben staan.
De kikker, de pad, de egel, de ekster. En als je de ruimte hebt, kun je aan kippen of eenden denken.
Zo zorgt het aanleggen van een klein vijvertje (al is het maar een ingegraven bak of emmer met water erin) al heel snel dat er padden en kikkers naar je tuin komen. En dit zijn prima helpers in de slakkenjacht.
Ook kun je je tuin egel vriendelijk maken. Door beschutting te creëren. Stapeltjes takken, een hoop met dorre bladeren, een takkenrail. Plekken waar ze zich kunnen verstoppen.
Tip 2: Zorg voor veel variatie in beplanting
Slakken hebben een vast eetpatroon en houden niet van veel afwisseling.
Het liefste een rijtje met hun favoriete voedsel achter elkaar geplant. Hoe meer dezelfde plantjes bij elkaar staan, hoe blijer ze worden.
Dat wil je dus niet.
Slakken vinden het ook moeilijk om te schakelen van de ene soort plant naar de andere. Hier kun je gebruik van maken.
Hoe meer je de planten door elkaar zet, hoe lastiger het is voor de slak.
Daarnaast is het handig te weten dat slakken graag op de licht groene kleur van groenten afkomen, bijvoorbeeld van sla.
Wanneer je meer roodachtige sla plant (en lekker door elkaar) is de slak ook minder happy.
Tip 3: Verzamel ze in het vroege voorjaar
Je wil de slakken liefst vangen vroeg in het voorjaar (april), zodat ze geen kans krijgen om zich te vermeerderen.
Ik maak dan ook in het voorjaar (april/mei) regelmatig ’s-avonds een rondje in je tuin en verzamel de slakken in een glazen pot.
Je kunt ze het makkelijkste pakken met een stokje of handschoen – liever niet met blote handen, want het slijm plakt echt heel erg.
Ik sluit dan de pot af (met wat blaadjes erin) en voer ze vervolgens ’s-ochtends aan mijn eenden, die daarmee de dag direct met een goed ontbijt beginnen. De kleinere slakken worden door de kippen opgegeten.
Heb je geen eenden, zwemmen er misschien wel een aantal in de buurt of is er een kinderboerderij met dieren die ze lekker vinden en waar je ze aan kunt voeren.
Tip 4: Verzamel ze in de avonduren
Naaktslakken komen tevoorschijn bij vochtig weer. Als het regent of net geregend heeft.
En ze zijn vooral ’s-nachts actief omdat ze niet goed tegen zonlicht en warmte kunnen.
Je kunt dus het beste ’s-avonds op zoek gaan naar slakken.
Dat is in het begin misschien eventjes wennen, dat je in het donker met een zaklamp door je (moes)tuin struint. Maar het werkt wel heel effectief, zeker als je een aantal “lokplekken” maakt.
Tip 5: Creëer lokplekken voor de slakken
Wanneer je weet waar de slakken het liefste op af komen, kun je hier gebruik van maken door ze daar naartoe te lokken.
Zodat je niet elke plant op slakken hoeft te onderzoeken maar voornamelijk deze plekken afloopt.
’s-Avonds in het donker is de beste tijd daarvoor (zeker als het vochtig is).
Je lokt ze door:
- Een doorgesneden tomaat neer te leggen (of bijvoorbeeld meloenschillen, rijpe courgette, etc.)
- Een bakje met bier neer te leggen
- Op een centrale plek hosta’s of afrikaantjes te planten
- Een border van kolen te maken als begrenzing van je moestuin
Verder is het goed te weten dat slakken graag slapen onder een beschermende laag die op de aarde ligt, zoals boomschors/stronken, dakpannen, platte stenen, zeil, etc.
Ik heb dus verschillende plekken in mijn tuin, waar ik af en toe overdag onder kijk (zoals dakpannen), om te zien of daar slakken onder slapen.
Op naar steeds minder slakken
Tot slot, kan ik uit eigen ervaring zeggen dat het inderdaad zo is dat naar mate je tuin meer weerstand krijgt – door een verbeterd bodemleven, een grote diversiteit aan planten en een levendigheid van dieren en insecten – het slakkenprobleem steeds minder voorkomt.
De eerste jaren dat ik met een redelijk kale (moes)tuin begon, waarbij ik zag dat deze helemaal niet in balans was (schrale bodem, veel onkruid, weinig diversiteit), had ik veel last van slakken.
Nu jaren later, is er een grote diversiteit en levendigheid in mijn tuin en het aantal slakken is drastisch teruggelopen.
Ik ben heel benieuwd of jij nog aanvullingen of andere ervaringen met slakken hebt, die je wilt delen met me.
Zo ja, hoor ik het graag!
P.S.: Vind je dit een leuk recept?
Dan zijn mijn boeken De Wilde Zomer en De Wilde Herfst wellicht ook iets voor jou. Kleurrijke boeken boordevol makkelijke leuke recepten om zelf de natuur in huis te halen.
Of bekijk het filmpje over mijn Online Jaarcursus Natuurlijk Leven, waar ik je door de seizoenen heen laat zien hoe je de natuur heel praktisch in huis kunt halen. Een jaar lang steeds natuurlijker leven.
Wil je meer lezen over deze gratis cursus, kijk hier.
