Moeten we zo bang zijn van exoten?

Exotische woekeraars. Kortweg: exoten.

Dit zijn planten of bomen die uit andere landen afkomstig zijn, enorm hard groeien en zich in korte tijd snel vermeerderen.

Woekerend nemen ze om zich heen ruimte in.

Enkele voorbeelden hiervan zijn: Japanse duizendknoop, Berenklauw, Zijdeplant, Reuzenbalsemien, Alsemambrosia.

Deze exotische woekeraars – ook wel exoten of invasieve soorten genoemd – staan de laatste tijd vrij negatief in de aandacht.

Ze worden als schadelijk, niet wenselijk, gezien.

Ik wil daar echter graag een ander beeld naast zetten.

Bestrijden of omarmen?

Een aantal van deze exoten probeert men zo streng te mijden dat er Europese regelgeving is opgesteld, waarin staat dat je deze plantensoorten niet mag bezitten, verhandelen of transporteren.

Ze vormen een bedreiging voor de biodiversiteit en de aanverwante eco-systeemdiensten.

Vanuit overheidswege is de algemene reactie: bestrijden.
Kort snoeien. Vooral niet laten bloeien en eigenlijk het liefst gewoon helemaal verwijderen.

Als ik in de natuur deze ontwikkeling zie, ontstaat bij mij de vraag:

“Wat gebeurt er eigenlijk?”.
“Begrijpen we wel wat de rol van deze exoten is in de huidige tijd?”.

Een van bovenaf opgelegde angst dat we iets moeten mijden, zelfs bestrijden, brengt bij mij juist een reactie teweeg dat ik wil gaan kijken. Observeren. En daar een eigen mening over vormen.

Dat is wat ik heb gedaan de afgelopen tijd en ik kwam voor mijzelf tot de volgende conclusie…

Ik denk dat we de exoten juist moeten omarmen! Koesteren.

En ik zal je uitleggen waarom…

Wat een prachtige plant!

Recentelijk postte ik een foto van een Zijdeplant die vorig jaar opeens was verschenen in mijn tuin.

In mijn ogen een prachtige plant met heerlijk ruikende bloemen.

De bloemen blijken een enorme magneet te zijn voor bijen. Er vormt zich een continue drukbezochte snelweg van bijen die heen en weer vliegen om zich tegoed doen aan de nectar van deze plant.

Ik was helemaal enthousiast over wat ik zag.

Tot mijn verbazing kreeg ik al snel meerdere reacties dat ik deze plant het best zou verwijderen omdat het een invasieve exoot is. Een woekeraar.

Deze redenering stond zo ver af van wat ik op dat moment in de tuin ervoer…

Één groot feest van insecten bij een prachtige plant.

Angst voor het woekeren

De angst dat alle ruimte door exoten overgenomen gaat worden, is één van de meest gehoorde redeneringen om dit soort planten te bestrijden.

Maar als ik zo om mij heen kijk in de natuur, vind ik het best meevallen.

Al jaren hoor ik schrikbeelden dat Japanse duizendknoop alles overneemt.

In ons dorp en in de directe omgeving staan zowel de Zijdeplant als de Japanse duizendknoop.

En deze worden een aantal keer per jaar gesnoeid.

Maar om nou te zeggen dat ze heel veel ruimte innemen.
Ik vind het wel meevallen eerlijk gezegd.

Misschien kunnen we er anders naar gaan kijken en juist de voordelen van de planten gaan herkennen. En ze daarvoor ook gaan waarderen en inzetten:

Hele fijne mulchplanten

Als je objectief naar exoten kijkt, zie je dat ze de kwaliteit hebben om in relatief korte tijd heel veel bladeren, stengels en wortels te maken.

Kortom, ze vormen heel snel een grote hoeveelheid plantmassa.

Daarbij vullen ze veelal de plekken in die we nog leeg hebben gelaten in de natuur en in de steden. Zoals braakliggende terreinen en in bermen langs wegen.

Vanuit permacultuur oogpunt, zijn dit ideale mulchplanten.

Je kunt namelijk deze planten prima inzetten om de snel groeiende biomassa met grote regelmaat te snoeien en de aarde ermee te bedekken.

Dit groene materiaal dat op de bodem terecht komt vormt dan weer voeding voor het bodemleven, het beschermt de aarde tegen koude en erge warmte en helpt dat het vocht niet snel verdampt.

De grond wordt hier steeds vruchtbaarder van, zodat er (weer) een vruchtbare bodemlaag ontstaat.

In andere woorden:

Het lijkt erop dat Moeder Aarde de exoten juist inzet als snelgroeiende planten om veel groene biomassa te vormen. Zodat op die plekken waar de natuur uit balans is (en op veel plekken is de bodem sterk verschraald…), er er in snel tempo een vruchtbare bodemlaag wordt gecreëerd.

Planten als magneet voor insecten

Wat ik verder zie gebeuren is dat juist deze exoten enorme voedingsbronnen blijken te zijn voor insecten. Ze zitten vol met bloemen en het is een leven van jewelste erop en erom heen.

Waarom kunnen we de exotische woekeraars dan niet gaan zien als helpers van Moeder Aarde die de insectenpopulatie een steuntje geven.

Ook dit als reactie op een disbalans in de natuur, waar we met menselijk handelen (met name ook het gebruik van chemicaliën in de reguliere landbouw) een probleem in de natuurlijke keten hebben gevormd. Waardoor het aantal insecten in rap tempo aan het afnemen is.

Wat mij betreft mogen de exoten gewoon hun werk doen om als magneet de rondvliegende insecten een voedingsbron te leveren.

Zeker in mijn tuin!

Vertrouwen in de natuur

Ik ben er inmiddels van overtuigd tot in het diepst van mijn wezen, dat de natuur precies weet wat er gedaan moet worden om te streven naar harmonie.

Dit heb ik in zo veel situaties al mogen meemaken.

Dat planten niet voor niets op een bepaalde plek opeens opkomen. Dat planten een duidelijke functie in het geheel hebben.

Dus ook als wij als mensen disbalans creëren.

Dan komen er helpers.

De pioniers / onkruiden om braakliggende gronden (bijvoorbeeld akkers) weer snel vruchtbaar te maken. En de exoten om versnelt de grond te verbeteren en de insecten te steunen.

Zou het zo kunnen zijn dat de exotische woekeraars de helpers van Moeder Aarde zijn?

Misschien wel helpen om ons wakker te schudden?

Voor mij staat in ieder geval bovenaan dat we weer meer vertrouwen mogen hebben dat de natuur – of anders gezegd: Moeder Aarde – precies dat doet wat nodig is op de plekken waar het nodig is.

PDC opleiding (2 weken) bij Harmony

Ben je geïnteresseerd in permacultuur en hoe je anders naar de natuur kunt kijken? En lijkt het je leuk om dat als een actief programma van 2 weken bij Harmony in Hongarije te doen?

Misschien is dan de PDC opleiding die we in september organiseren ook wel iets voor jou! Dit jaar hebben we veel aandacht voor de praktijk van het aanleggen en beheren van een voedselbos.

Vind je dit een leuk artikel?

Neem dan eens een kijkje bij mijn Online Jaarcursus Natuurlijk Leven, waar ik je door de seizoenen heen laat zien hoe je de natuur heel praktisch in huis kunt halen. Een jaar lang steeds natuurlijker leven.

Of wellicht is mijn boek De Wilde Zomer of De Wilde Herfst iets voor jou. Beide kleurrijke boeken boordevol makkelijke leuke recepten om zelf de natuur in huis te halen.