Oude fruitbomen laten overleven.
Dat is de levenspassie van een vrouw waar ik op bezoek was gegaan. En ik werd diep geraakt door het mooie werk wat zij verricht.
Ancha heet ze. En ze heeft een heel duidelijk doel voor ogen.
Ervoor zorgen dat de grote diversiteit aan oude fruitsoorten blijft bestaan.
Ze ziet het als haar missie om alle oude fruitbomen in de omgeving in kaart te brengen (waarvan er vele al ruim 100 jaar oud zijn en vaak heel erg verwaarloosd).
Maar daar houdt haar verhaal niet op.
Oude rassen laten overleven
Want de afgelopen drie jaar heeft ze van élke oude fruitboom een paar kleine takjes afgeknipt, om deze op wilde fruitboomstammetjes te enten.
Op dit moment heeft ze circa 250 verschillende oude bomen gespot en vermeerderd.
Daarmee zorgt ze dat deze oude bomen een groot aantal jongelingen krijgen, waarmee de oude rassen bewaard kunnen worden.
De rassen die vaak van oudsher in dit klimaat aanwezig zijn.
“Oude rassen en oude bomen worden niet op hun waarde geschat”, vindt ze.
In de praktijk gaat het vaak zo dat wanneer een huis verkocht wordt, de nieuwe eigenaren al snel radicaal oude bomen kappen en in de plaats daarvan jonge boompjes planten. Fruitbomen met bekende namen als Elstar, Jonagold of Braeburn appel.
“Heel gek dat iedereen deze appels wil”, zegt ze. De schappen in de supermarkt liggen er vol mee.
Maar zijn dit de lekkerste appels?
Echt niet!
Je moet maar eens appels of peren proeven van meerdere oude rassen fruitboom. Het zal je verrassen…
Tendens: minder soorten kweken
De afgelopen decennia is het een tendens geworden dat de industrie, de zadenhandel en de plant- en boomkwekerijen, bepalen welke fruitsoorten er verhandeld worden.
Het gevolg is dat er steeds minder soorten worden gekweekt en een aantal soorten als populair gezien worden.
Dat is ook logisch, want het is natuurlijk veel gemakkelijker om 1 of slechts enkele soorten te kweken dan heel veel verschillende soorten.
Wanneer je slechts één soort hoeft te kweken, is dat ook gemakkelijker qua productie en verkoop. En als deze ene soort ook nog goed tegen verschillende weersomstandigheden kan, mooi ogende vruchten geeft, met een grote oogst die makkelijk te oogsten is.
Dan is dit natuurlijk heel handig.
Dat wat we kennen
Daarnaast heeft marketing een belangrijke invloed.
Om nog even in de appels te blijven: je kent vast de Elstar en de Jonagold. Van reclames en uit de winkelschappen.
Dus als je een appelboom voor je tuin moeten uitkiezen, is de keuze voor deze bekende rassen snel gemaakt. De smaak kennen we uit de winkel.
Maar ik denk dat als je sommige appels of peren van oude rassen zou proeven, je al snel tot de conclusie komt:
“Wow, zo’n boom wil ik ook wel!”.
Het allerlekkerste fruit
Want de allerlekkerste appels zijn lang niet altijd de meest mooi uitziende appels.
Van die appels die super sappig zijn, zoet-zuur en met een smaak waar je van gaat glimlachen. Maar misschien aan de buitenkant wat vlekken hebben, een bruinige kraag of wat raar gevormd zijn.
Maar lekker…. mmmmm….
Toen ik nog kind was, vertelde mijn moeder me dat vroeger alles een veel intensere smaak had. Ze had het trouwens niet alleen over fruit, maar ook groenten en over vlees.
Ik ben er ondertussen van overtuigd dat ze hierin gelijk heeft.
Een product moet goed verkopen
Commercieel gezien is het belangrijk dat een product goed verkoopt.
Dat het product – in dit geval de appel – er heel mooi uitziet (mooie kleur, mooie vorm), zo lang mogelijk houdbaar is, zo stevig mogelijk is, (zodat ze niet in de winkel al plekjes krijgt).
En de smaak is ook belangrijk maar komt op een 2e of 3e plaats.
Waarom is diversiteit belangrijk?
De natuur is een en al diversiteit.
Waarom?
Omdat diversiteit zorgt voor vruchtbaarheid en stabiliteit.
Het streven van de industrie naar eenzijdigheid (monocultuur) is weliswaar begrijpbaar, maar het is eigenlijk heel on-natuurlijk. Want eenzijdigheid maakt heel kwetsbaar.
We maken onszelf en de natuur kwetsbaar.
Door te streven naar perfectie en uniformiteit.
Een voorbeeld hiervan was de grote hongersnood in Ierland (1845-1850). Toen de Ieren grootschalig één soort aardappel hadden gepoot en de aardappelziekte de totale oogst vernietigde. Het jaar erop werden de reeds besmette aardappelen weer gepoot en dit liep weer op een enorm drama uit. Met een hongersnood tot gevolg.
Diversiteit is nodig en geeft balans
Als je naar het grotere plaatje kijkt is diversiteit nodig om een gezond ecosysteem te hebben.
Ieder gewas heeft een eigen functie.
Planten, bomen, struiken, kruiden, allen hebben ze een plekje in het groter geheel.
En als de ene soort het een jaar minder doet, is het heel fijn om de andere soort te hebben.
Hoe meer soorten, hoe minder kwetsbaar. Hoe minder afhankelijk.
Daarnaast zorgt diversiteit van gewassen, bomen, ervoor dat er het hele jaar door vruchten kunnen zijn. Van bomen die al vroeg in het jaar rijp fruit dragen, tot bomen die dat pas heel laat vrucht geven.
Vruchtbaarheid en stabiliteit
Daarom ben ik zo geraakt door wat Ancha aan het doen is.
Hoe mooi het is wat zij bijdraagt.
Ze gaf me een doos vol foto-albums van alle bomen uit de buurt. In een straal van 10 kilometer heeft ze alle oude fruitbomen gefotografeerd, het fruit op foto gezet, haar smaakbeleving erbij gezet. En alles gecatalogiseerd, iedere boom een nummer.
Wat een werk heeft ze nu al verricht.
Zittend op een krukje voor haar huis, laat ze me zien hoeveel oude rassen ze deze lente heeft geënt op wilde fruitboomstammetjes.
Ze vertelt me dat ze soms bomen in het wild vindt die waanzinnig lekker fruit geven.
En dat ze soms eventjes over hekjes moet klimmen om de verwilderde oude bomen in tuinen van leegstaande huizen vast te leggen.
Nieuw divers leven, ecologisch welzijn
Ik kijk naar honderden kleine nieuwe fruitboompjes in haar tuin.
Allemaal genummerd met gegevens van de soort.
Allen afstammelingen van de oude rassen uit deze buurt. Bedoeld om in de herfst uitgeplant te worden bij mensen die haar passie kunnen waarderen.
Groot respect heb ik voor deze vrouw.
Zonder dat ze het doordacht heeft, draagt ze enorm veel bij aan het ecologisch welzijn.
Inmiddels hebben heel wat van deze jonge boompjes een mooi plekje gekregen in ons voedselbos, waarmee we Ancha en haar project mooi kunnen steunen.
Het is genieten om deze oude rassen te zien groeien. En ik ben heel benieuwd wat voor vruchten ze over een aantal jaar gaan dragen.
P.S.: Vind je dit een leuk artikel?
Dan zijn mijn boeken De Wilde Zomer en De Wilde Herfst wellicht ook iets voor jou. Kleurrijke boeken boordevol makkelijke leuke recepten om zelf de natuur in huis te halen.
Aanmelden voor de nieuwe Online Jaarcursus Natuurlijk Leven is weer mogelijk!
Je kunt je weer aanmelden voor de online jaarcursus Natuurlijk Leven
Een jaar lang natuurlijk leven in praktijk – met iedere week een nieuwe les:
- 50 lessen in totaal, het hele jaar rond
- 400 minuten aan videomateriaal
- 30 wilde kruiden/planten die ik behandel
- ruim 60 nieuwe recepten om zelf aan de slag te gaan
- en een grote diversiteit van thema’s om zelfvoorzienend te leven.
- online – dus wanneer het jou uitkomt en op jouw tempo
Nu met een super leuke voorjaarskorting!
Kijk hier voor meer informatie, wat anderen er van zeggen en om je aan te melden.
Wil je meer lezen over deze gratis cursus, kijk hier.
